BJELOPOLJSKI STOČARI DOVEDENI U KATASTROFALNO STANJE: NEĆEMO SOCIJALNA, VEĆ RAZVOJNA DAVANJA

Tvrde da su predložena rješenja za podsticaj poljoprivrede loša i ako se ne isprave – poljoprivrednih gazdinstava skoro da i neće biti

Više stočara bjelopoljske Opštine tvrdi da su godinama zanemareni od Opštine i države, što pokazuju i mjere agrarne politike lokalnog i državnog agrobudžeta i posebno Nacrt lokalnog agrobudžeta za poljoprivredu bjelopoljske Opštine, koji i ove godine nije urađen u skladu sa potrebama prerađivača mlijeka.
Centralna javna rasprava o Nacrtu Programa mjera za podsticaj razvoja poljoprivrede za 2025. godinu u Bijelom Polju zakazana je za 4. april. Sredstva predviđena Programom opredijeljena su budžetom opštine za 2025. godinu u ukupnom iznosu od 500.000 eura.

Jedan od najvećih problema koje su stočari istakli su izuzetno loši putevi, zbog kojih ne mogu da predaju mlijeko mljekarama, već su prinuđeni da ga prerađuju na gazdinstvima, bez ikakve podrške Opštine.
Poljoprivredni proizvođač i član UO Unije stočara sjevera Crne Gore Vučko Pešić kazao je za “Vijesti” da Sekretarijat za poljoprivredu prilikom kreiranja agrobudžeta posljednjih nekoliko godina pozivao stočare na konsultacije, na kojima su uporno predlagali mjeru za preradu mlijeka na gazdinstvu, koja je bila u Nacrtu za 2022. godinu, ali da nije uvrštena u agrobudžet ni tada, kao ni u prošloj ni u ovoj godini, čime je oštećeno oko 300 proizvođača mlijeka.

“Stočari koji su iz raznih razloga prinuđeni da mlijeko prerađuju na svojim gazdinstvima godinama su diskriminisani jer ne primaju nikakvu opštinsku premiju, dok u isto vrijeme ljudi koji prodaju mlijeko mljekarama, dobijaju po pet centi po litru prodatog mlijeka”, kazao je Pešić.

Problem je, naveo je on, i to što se, prema podacima Ministarstva poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva broj kooperanata koji prodaju mlijeko mljekarama stalno smanjuje, između ostalog i zbog nedostatka podrške.
Naime, 2022. godine je bilo 208 kooperatanata koji su prodavali mlijeko mljekarama, a sada u prošloj je bilo 169 kooperanata, sa 1.150 grla, pa i tu bilježimo smanjenje broja za oko petinu, i taj pad desio se najviše zato što sve više ljudi prestaje da se bavi poljoprivredom, što stari umiru, mladi neće da nastave da se bave poljoprivredom jer to ne vide kao profitabilan posao”, kazao je on, dodajući da je u prošloj godini u Bijelom Polju bilo 297 domaćinstava koja su prerađivala mlijeko na gazdinstvu sa 2.200 krava.

“U Bijelom Polju od 2017. do 2023. godine bilježimo pad broja grla krupne stoke od 2.000 do 2.500 godišnje, a u Crnoj Gori samo od 2020. do 2023. godine 10.000 muznih grla je manje (2020. godine je bilo 54. 170 grla)”.
Poljoprivrednici podržavaju mjeru Nacrta kojom je Opština za poljoprivrednike koji ne primaju premiju za preradu mlijeka obezbijedila podršku od ukupno 10.000 eura, u vidu pomoći do 500 eura za opremanje objekata, što može da podmiri oko 20 novih proizvođača na gazdinstvu, ali se protive mjeri koja se ove godine našla u Nacrtu za kupovinu steonih junica za šta je opredijeljeno 85.000 eura i to za subvenciju 40 steonih junica u iznosu od 70 odsto od ukupne vrijednosti junica, za 40 gazdinstava, koja se bave stočarstvom.

“Umjesto podrške kroz kupovinu junica trebalo bi izvršiti prenamjenu sredstava i usmjeriti na premije po grlu po litru mlijeka, čime bi tih 300 gazdinstava dobili prosječno do 30 eura po grlu za tekuću godinu, čime bi se bar djelimično ispravila nepravda prema tim gazdinstvima zbog neracionalnih poteza Opštine”.
Stočari preciziraju da tom mjerom neće biti riješen problem stočara koji prerađuju mlijeko na gazdinstvu, koji su izbačeni iz programa za premije

“Dok kod nas stočari koji prerađuju mlijeko na gazdinstvu ne dobijaju ni cent od Opštine, Opština Pljevlja za takve stočare daje po 110 eura po grlu godišnje. I dok u Bijelom Polju daju pet centi po litru otkupljenog mlijeka predatog mljekarama, u opštini Pljevlja daju po sedam centi po litru otkupljenog mlijeka. Za preradu mlijeka na gazdinstvu u Pljevljima Opština daje 110 eura godišnje po grlu, što je oko 3,5 centi po litru prerađenog mlijeka, dok bi u Bijelom Polju po trenutnom predlogu stočara koje predstavlja (preusmjerenje mjere za kupovinu junica) bilo po jedan cent”, istakao je Pešić.

Stočari ističu da je Pljevlja od budžeta od 20 miliona eura, 450.000 opredijelila za sport, a milion i 113,775 eura za poljoprivredu, dok je bjelopoljska opština, sa budžetom od 25,5 miliona izdvojila 750.000 za poljoprivredu, a više od milion eura za sport”.

Takođe, navode da je u Pljevljima donijeta skupštinska odluka da agrobudžet Opštine mora biti minimum pet odsto od tekućeg budžeta (iz decembra 2023. godine) i ta odluka je donijeta jednoglasno, dok u Bijelom Polju iznosi tri odsto.

Navedene podatke za opštinu Pljevlja za “Vijesti” je je potvrdio sekretar Sekretarijata za privredu Opštine Pljevlja Danko Šarančić.
“Ako bi se izdvajanja za poljoprivredu povećala, porasla bi se i sama poljoprivredna proizvodnja, pa bi se uvoz hrane koji je 2021. godine iznosio 530 miliona, odnosno 800 miliona u prošloj godini značajno smanjio.
Prema podacima Monstata samo u periodu od 2021. do 2024. godine uvoz mlijeka i mliječnih proizvoda se povećao za oko 34. miliona eura, a sira za 12,5 miliona eura, ili milion i sedamsto tona sira.
Sve predstavlja karike a nama je cijeli lanac zarđao. Bez jakog seljaka nema jake države”, kazao je Pešić, dodajući da samodovoljnost hrane u Crnoj Gori iznosi 12 dana.

Po popisu od 2010. u Bijelom Polju je bilo 6. 407 gazdinstava, dok po posljednjem popisu u 2024. ima 3. 933 gazdinstva.
“Popis je pokazao da za 10 -15 godina nećemo imati uopšte poljoprivrednu proizvodnju, zato što je prosječna starost poljoprivrednih proizvođača 59 godina. U isto vrijeme 2010. u Bijelom Polju je bilo 36.900 hektara korišćenog zemljišta za poljoprivrednu proizvodnju, dok u 2024. godini imamo 19.950 korišćenog zemljišta, kazao je Pešić”, dodajući da je pad zabilježen i u broju poljoprivrednih gazdinstava.

On smatra da je najveći problem crnogorske poljoprivrede nedostatak sredstava za razvoj poljoprivrede, jer “nama treba razvojni budžet, a ne socijalni, kakav je trenutno, a veliki je problem i uvozničkog lobija”.
Mljekar ne dolaze zbog loših puteva
Stočar Nikola Mrdak je kazao da ima 13 grla krupne stoke.

“Najveći problem je loš put, do mene ima oko tri kilometra makadamskog puta, koji je u lošem stanju, zbog čega niko od mljekara neće da dođe. Muku mučimo sa odvoženjem mlijeka, što se ne isplati, zbog čega smo prešli na prodaju sira. Već u maju, junu, zbog povećanog priliva na tržištu, drastično se smanjuje prodaja sira, zbog toga uvijek postoje viškovi”, kazao je on, ističući da bez subvenicija države ne mogu da izdrže.
Slične muke iznio je Anel Ličina ima 17 krava i oko 80 ovaca.

“Ljeti izdižemo stoku na katun podno vrha Žilidrag, na granici sa Srbijom, gdje je loš put, a ja po kilometar od kolibe idem da razgovaram telefonom. Prije desetak godina sam buradima i konjima tjerao mlijeko za otkup do jedne stanice, ali to je bilo veća šteta nego korist”, kazao je on.
Na probleme plasmana proizvoda ljeti kada stoku izdižu na katune iznio je i Salun Hasković koji drži oko 400 ovaca i oko 50 krava.