DJECA ZABRANILA PROMOCIJU FOSILNIH GORIVA

DJECA ZABRANILA PROMOCIJU FOSILNIH GORIVA

U jednoj odluci bez presedana, državni sudija je bio na strani grupe mladih klimatskih aktivista. Koji su tužili državu Montanu zbog njene promocije fosilnih goriva. Navodi se da se na taj način remeti njihovo pravo na “čistu i zdravu životnu sredinu”.

Utvrđeno je da je promocijom fosilnog goriva u Montani prekršeno državno ustavno pravo njenih 16 tužilaca, starosti od 5 do 22 godine. Tokom suđenja šesnaest mladih tužilaca je govorilo o tome koliko su klimatske promjene bile štetne u njihovim životima.

Posebno se istakla izjava jednog tinejdžera, koji boluje od astme. On je naveo da je ‘’zatvorenik u sopstvenom domu’’. Zbog izolacije od virusa COVID19 i od dima požara.

Advokati tužilaca i njihove sponzorske organizacija složili su se da je zakon o životnoj sredini Montane. Koji zabranjuje državi da preispituje ili analizira uticaj fosilnih goriva na životnu sredinu, neustavan. Iako je pobjeda. Koja je bila dugo očekivana za slučaj koji je podnijet prvi put 2020. Godine, svakako ogromna, daleko od toga da je jedini slučaj te vrste. Iz fondacije ‘’Naša djeca’’ su saopštili da još nekoliko sličnih slučajeva čeka suđenje, uključujući jedan koji predvodi omladina na Havajima. Gdje su požari opustošili ostrvo Maui, u kojima je poginulo skoro 100 osoba.

Svejedno, pobjeda u Montani je svakako razlog za slavlje-naročito jer je dokaz ubrzanja klimatskih promjena, koje se stalno dešavaju svuda oko nas.

Napominjemo, uključujući klimatske promjene, zagađenje vazduha se tretira kao jedna od najvećih prijetnji po zdravlje ljudi širom svijeta.

U okviru saradnje između Crne Gore i SZO, izvršena je analiza postojećih nacionalnih podataka o kvalitetu vazduha i zdravlja kako bi se ocijenio i kvantifikovao uticaj zagađenja vazduha na zdravlje u Crnoj Gori.

Analiza je obuhvatila Podgoricu, Nikšić i Pljevlja, a korišćene su metode za provjeru zdravstvenih rizika koje preporučuje SZO.

Analiza pokazuje da se preko 250 prijevremenih smrti i 140 prijema u bolnicu godišnje, kao i nekoliko drugih zdravstvenih ishoda. Vezuje za izloženost česticama koja je veća od onih koje se preporučuju Smjernicama SZO o kvalitetu vazduha. Više od polovine pomenutih uticaja vezuje se za povećani nivo zagađenosti tokom zimskih mjeseci, uglavnom usljed sagorijevanja čvrstih goriva radi grijanja.

Uticaj zagađenja vazduha na zdravlje češći je u Pljevljima nego u druga dva grada, ali je zbog većeg broja stanovnika u Podgorici i Nikšiću apsolutni teret zagađenja na zdravlje u tim gradovima sličan onome u Pljevljima. Kako bi se smanjio uticaj zagađenja vazduha na zdravlje u gradovima u Crnoj Gori neophodno je da se značajno smanji sagorijevanje čvrstih goriva u svrhe grijanja i kuvanja u domaćinstvima. Zvanična statistika pokazuje da su od 2011. do 2019.

Prekoračenja srednjih vrijednosti ovih čestica u Podgorici bila od 57 do 89 dana godišnje, u Nikšiću od 61 do 147. A u Pljevljima od 136 do 217 dana.Državna mreža za praćenje kvaliteta vazduha obuhvata 10 stanica. Na sjeveru zemlje – Pljevlja, Gradina i Bijelo Polje, u centralnom regionu – dvije u Podgorici – kružni tok na Zabjelu i Blok V, Gornje Mrke, Nikšić i Velimlje, i na primorju, gdje nijesu zabilježene povećane nedozvoljene koncentracije zagađujućih materija, u Baru i Kotoru.

Glavni izvori zagađenja vazduha u Crnoj Gori su energetski sektor (posebno termoelektrana Pljevlja), transportni sektor i razna industrijska postrojenja posebno aluminiski kombinati locirani u Zetskoj ravnici. Uzroci zagađenja su: zastarela oprema, neprečišćavanje gasova iz dimnjaka ili slaba efikasnost filtera, loš kvalitet sirovina i niska energetska efikasnost. Kao i neadekvatno funkcionisanje i održavanje postojećih postrojenja.